รัสเซียจะถอนตัวจากโครงการสถานีอวกาศนานาชาติจริงหรือ

 

สถานีอวกาศนานาชาติตามที่ถ่ายภาพจากลูกเรือ SpaceX Crew Dragon ในระหว่างการบินรอบๆ เมื่อเดือนพฤศจิกายน 2021

 

    รัสเซียย้ำคำขู่ที่จะถอนตัวออกจากโครงการสถานีอวกาศนานาชาติ(ISS) อันเนื่องจากการคว่ำบาตรรัสเซียที่ใช้กำลังทหารรุกรานยูเครน สื่อของรัฐรายงานว่า รอสคอสมอส(Roscosmos) จะส่งหนังสือแจ้งกับพันธมิตรนานาชาติ 12 เดือนล่วงหน้า

     หลังจากคำขู่จะถอนตัวเมื่อต้นเดือนมีนาคม ขณะนี้หัวหน้าองค์กรอวกาศรัสเซียรอสคอสมอสบอกว่าพวกเขาจะเริ่มร่างหนังสือถอนตัวยื่นแก่พันธมิตรในไอเอสเอส ยุติความร่วมมืออย่างใกล้ชิด 21 ปีระหว่างรัสเซียกับสหรัฐฯ, สหภาพยุโรป, คานาดา และญี่ปุ่น ในวงโคจรต่ำรอบโลก(low-Earth orbit) ได้มีการตัดสินใจแล้ว เราแค่ไม่ได้ประกาศอย่างเป็นทางการเท่านั้น ผมคงบอกได้อย่างเดียวว่า ตามข้อตกลง เราจะบอกกล่าวพันธมิตรล่วงหน้าหนึ่งปีก่อนการยุติงานบนไอเอสเอส Dmitry Rogozin ผู้อำนวยการทั่วไปรอสคอสมอส กล่าวกับสื่อรัฐบาลรัสเซีย

      Rogozin นั้นมีความผูกพันอย่างแนบแน่นกับการเมืองรัสเซีย รวมทั้งประธานาธิบดีปูติน Rogozin เคยเป็นอดีตรองนายกรัฐมนตรีรัสเซีย ที่รับผิดชอบงานด้านกลาโหม และยังเป็นทูตของรัสเซียที่นาโต้ด้วย ดังนั้น เมื่อเขาพูด ก็น่าจะสอดคล้องกับปูตินด้วย Rogozin เคยให้สัมภาษณ์ว่า “ความสัมพันธ์ปกติ” ระหว่างพันธมิตรบนไอเอสเอส จะฟื้นคืนมาได้ก็ต่อเมื่อมีการถอนการคว่ำบาตรอย่างเป็นทางการโดยไม่มีข้อแม้

image credit: AFP 

    การดำเนินงานบนสถานีอวกาศนานาชาติต้องหยุดลงเนื่องจากการเริ่มสงครามในยูเครน บนไอเอสเอสนั้นมีโมดุลหลัก 2 ส่วนคือ USOS(United States Orbital Segment) และ ROS(Russian Orbital Segment) ROS นั้นรับผิดชอบการควบคุม นำร่องของไอเอสเอส รอสคอสมอสเคยบอกว่าจะไม่ร่วมทำงานกับพันธมิตรยุโรปในการทดลองร่วมบนพื้นที่ฝั่งรัสเซียบนไอเอสเอส บอกว่าตอนนี้รัสเซียจะทำเอง

    อย่างไรก็ตาม รัสเซียไม่สามารถแค่เก็บของและกลับโลกมา เมื่อมีข้อตกลงพันธะสัญญาและในทางปฏิบัติการที่องค์กรจะต้องดำเนินการก่อนที่จะถอนตัวออกจากไอเอสเอส ภายใต้ข้อตกลงปัจจุบัน ไอเอสเอสจะยังคงดำเนินงานจนกระทั่งอย่างน้อยปี 2024 ในขณะที่สหรัฐฯ ได้แสดงเจตนารมณ์ว่าจะให้โครงการยืดอายุไปถึงปี 2030 ตามเจตนารมณ์ของประธานาธิบดีไบเดน รอสคอสมอสบอกว่าจะถอนตัวออกจากไอเอสเอสในปี 2024 ซึ่งเป็นช่วงเวลาที่เร็วที่สุดเท่าที่เป็นไปได้ในการถอนตัว ยังคงไม่แน่ชัดว่าการถอนตัวของรัสเซียจะทำให้สหรัฐฯ ยังคงปรารถนาจะดำเนินโครงการต่อไปจนสิ้นทศวรรษนี้หรือไม่

     ในแถลงการณ์คำขู่ Rogozin เคยบอกไว้ว่ารัสเซียก็แค่โดดร่มหนีจากไอเอสเอส ปล่อยให้มันพุ่งเข้าชนโลก แต่วิสัยทัศน์นี้ดูจะไม่น่าเป็นไปได้อย่างมาก แต่ก็แน่ชัดว่าดูเหมือนรัสเซียกำลังขู่จะถอนตัวจากไอเอสเอสอย่างจริงจัง

    แล้วจริงๆ แล้วมีโอกาสแค่ไหนที่รัสเซียจะออกจากโครงการไอเอสเอสจริงๆ ในเวลาอันใกล้นี้ ผู้บริหารนาซา Bill Nelson บอกว่า โอกาสไม่มาก พวกเขายังไม่ถอนตัว Nelson กล่าว ผมไม่เห็นความตึงเครียดในความสัมพันธ์ที่เป็นมืออาชีพอย่างมากระหว่างนักบินอวกาศรัสเซีย(เรียกว่า cosmonaut) กับนักบินอวกาศอื่น(astronaut), หรือระหว่างศูนย์ควบคุมปฏิบัติการในมอสโคว และฮุสตัน, หรือในการฝึกนักบินอวกาศรัสเซียในอเมริกา กับนักบินอวกาศอเมริกันในมอสโคว์และไบโคนูร์(Biokonur; ศูนย์การบินอวกาศรัสเซียในคาซัคสถาน)

ผู้อำนวยรอสคอสมอส นายพล Dmitry Rogozin(ขวา) จับมือกับ Jim Bridenstine อดีตผู้บริหารนาซา ที่โรงแรมคอสโมนอธ ในไบโคนูร์ คาซัคสถาน เมื่อวันที่ 10 ตุลาคม 2018

     ผมไม่เห็นสิ่งใดจะมาขวางกั้นความสัมพันธ์แบบมืออาชีพ ไม่ว่าปูตินจะทำสงครามจนสร้างผลความเสียหายในยูเครนแค่ไหน เขากล่าว เราเห็นทุกเหตุผลที่รัสเซียจะยังคงอยู่กับเราต่อไปในอนาคตอันใกล้ แน่นอนว่าจริงๆ เราหวังว่าพวกเขาจะอยู่กับเรายาวจนถึง 2030

     ความสัมพันธ์แบบมืออาชีพที่ว่า แสดงออกในวันที่ 30 มีนาคม เมื่อ Mark Vande Hei นักบินอวกาศนาซา กลับสู่โลกมาพร้อมกับนักบินอวกาศรัสเซียสองคฯในยานโซยูซ หลังจากที่เขาทำสถิติเป็นคนอเมริกันที่อาศัยอยู่บนไอเอสเอสนาน 355 วัน การลงสู่พื้นโลกในทุ่งหญ้าสเตปป์ของคาซัคสถาน และทุกสิ่งที่ตามมาก็ราบรื่นไม่ติดขัดใดๆ Scott Kelly อดีตนักบินอวกาศนาซา กล่าว

     Kelly ซึ่งเคยบินสู่อวกาศ 4 ครั้ง รวมถึงการอาศัยอยู่บนไอเอสเอสนาน 340 วันตั้งแต่เดือนมีนาคม 2015 ถึงมีนาคม 2016 เป็นตัวตั้งตัวตีวิจารณ์การบุกรุกของรัสเซีย Kelly ยังบอกว่ารอสคอสมอสนั้นยิ่งใหญ่กว่าแค่คนเพียงคนเดียว(หมายถึง Rogozin) ผมรู้ว่านาซากำลังพยายามรักษาความเป็นหุ้นส่วนกับรัสเซีย ผมรู้ว่าส่วนใหญ่ในองค์กรอวกาศรัสเซียก็คิดเหมือนกัน แต่ผมไม่แน่ใจเกี่ยวกับ Rogozin แต่คนอื่นๆ ที่ผมรู้จักที่ทำงานที่นั้นก็เป็นคนดีทั้งนั้น

     พันธมิตรอวกาศอื่นๆ ของรัสเซียเกือบทั้งหมดได้ยุติลง อันเป็นผลจากการรุกรานยูเครน ยกตัวอย่างเช่น ยูโรปเพิ่งประกาศว่าโรเวอร์ดาวอังคาร โรซาลินด์ แฟรงคลิน ที่ตามล่าชีวิตบนดาวอังคารจะไม่ส่งไปกับจรวดโปรตอนของรัสเซีย และออกจากฐานปล่อยรัสเซียอีกต่อไป ตามที่เคยวางแผนไว้ก่อนหน้านี้ เป็นความเคลื่อนไหวที่น่าจะผลักกำหนดการบินออกของโรเวอร์ถอยไปอีก 6 ปีคือปี 2028 นอกจากนี้ เจอรมนียังถอนความร่วมมือกับรัสเซียในปฏิบัติการ e-ROSITA ลูกค้าในเชิงพาณิชย์ยกเลิกการส่งดาวเทียมจากไบโคนูร์

นักบินอวกาศนาซา Mark Van De Hei นอกยานโซยูซ MS-19 หลังจากกลับสู่พื้นโลก พร้อมกับนักบินอวกาศรัสเซีย Anton Shkaplerov และ Pyotr Dubrov ลงที่พื้นที่ห่างไกลแห่งหนึ่งใกล้เมือง Zhezkazgan คาซัคสถาน เมื่อวันพุธที่ 30 มีนาคม 2022 image credit: economicstime.com 

     รัสเซียเองก็ไม่ได้ขายเครื่องยนต์จรวดที่รัสเซียผลิตให้กับบริษัทอเมริกันแล้ว แล้วจรวดโซยูซก็จะไม่ได้ออกจากฐานปล่อยของยุโรปในเฟรนช์กีอานา อย่างที่เคยเป็นอีก ดังนั้นรัสเซียจึงต้องรักษาพันธมิตรบนไอเอสเอสไว้เพื่อป้องกันไม่ให้โครงการอวกาศของชาติต้องถอยหลังมากไปกว่านี้ อย่างน้อยก็จนกว่าจะมีทางเลือกอื่น

     จะให้สรุปก็คือ รอสคอสมอสคงยังรักษาความร่วมมือบนไอเอสเอสไว้ให้นานตราบเท่าที่จะเป็นไปได้ในทางเทคนิคและทางการเมือง เป้าหมายก็คืออยู่กับไอเอสเอสไปจนกว่าสถานีของรัสเซียจะพร้อมใช้งานซึ่งคงไม่เป็นจริงก่อนทศวรรษ 2030 Anatoly Zak ซึ่งเปิดเวบ RussianSpaceWeb.com กล่าวผ่านทวิตเตอร์เมื่อวันที่ 4 พฤษภาคม ถึงสถานีอวกาศรัสเซีย Russian Orbital Service Station   

แหล่งข่าว iflscience.com : Russia set to hand in notice to quit ISS
                space.com : will Russia leave the International Space Station? Take Roscosmos chief’s words with a grain of salt
                 universetoday.coom : Russia says it’ll quit the International Space Station over sanctions. Also, Russia says a lot of stuff that doesn’t happen