ติดอยู่บ้านทัวร์ดาวคู่

แม้จะต้องติดอยู่กับบ้านแต่เทวดายังสงเคราะห์ให้ฟ้าเปิดทุกวัน ท่ามกลางแสงสว่างจากเมืองและที่อยู่อาศัยตามชานเมือง ออบเจคอย่าง “ดาวคู่” เป็นอีกหนึ่งตัวเลือกที่น่าสนใจ

เมื่อเริ่มดูดาวผมไม่มองดาวคู่เลย เนบิวล่าหรือกระจุกดาวน่าสนใจกว่ามาก แต่เมื่อสถานะการณ์บังคับต้องมาดู “ดาว” จริงๆแบบนี้ ก็พบความประหลาดใจว่าดาวคู่มีดีกว่าที่คิด

เริ่มที่เท้าซ้ายของโอไรออนหรือ “ไรเจล” ดาวสีน้ำเงิน-ขาวที่สว่างที่สุดในกลุ่มดาวโอไรออน คู่ของไรเจลเรียกว่า ไรเจล บี สว่างแค่ 7 มัคนิจูดแตกต่างจากจากไรเจล เอ 500 เท่า ทำให้แยกได้ยาก ผมเริ่มเห็นเป็นสองดวงที่กำลังขยาย 85 เท่าจากกล้องหักเหแสงสี่นิ้ว เป็นภาพที่น่ารักดีเหมือนแม่กระเตงลูกตัวน้อยไว้ตลอดเวลา

ไรเจลหรือเบต้าโอไรออนนิสสเก็ทช์จากกล้องดูดาว 8" f5 @56x โดยผู้เขียน
ไรเจล บี ดวงจิ๋วอยู่ทางทิศใต้ของดาวหลัก
ภาพนี้จะใกล้เคียงจากกล้องหักเหแสง 4” ที่ 85x

ขยับไปที่ “32 อิริดานิ” ดวงนี้ถ้าไม่เห็นกลุ่มดาวแม่น้ำจะฮอบยากหน่อย คำแนะนำคือเริ่มจากดาวเคอร์ซ่าที่เป็นเหมือนตาน้ำข้างไรเจล แล้วไล่ตามแม่น้ำจนพบดาวเคอิดและเบอิด เป้าหมายของเราจะห่างออกไป 7 องศาทางทิศตะวันตกเฉียงเหนือของเบอิด ใครที่ใช้ goto จะง่ายกว่าแต่จะไม่ได้สัมผัสรสชาดของความสำเร็จเหมือนหาเองจนเจอครับ :)

“32 อิริดานิ เอ” มีสีเหลืองทอง สว่างมัคนิจูด 5 ส่วน 32 อิริดานิ บี สีฟ้าอมเขียว มัคนิจูด 6 เป็นคู่จิ๋วที่สีสดใส ผมดูด้วยกล้องหักเหแสง 4 นิ้ว ทางยาวโฟกัส 640 มม เริ่มแยกดาวออกเป็นสองดวงที่กำลังขยาย 36 เท่า ภาพที่เห็นน่ารักมาก คู่นี้ห่างกัน 7 อาร์คเซคั่น (ฟิลิปดา)

32 อิริดานิภาพสเก็ทช์จากกล้องหักเหแสง 4" f6.4 เป็นอีกดวงที่สีสวย

ต่ำลงไปใต้นายพรานในกลุ่มดาวลีปุสหรือกระตายป่า “แกมม่าลีปุริส” คู่นี้แยกง่ายระยะห่าง 95” ดวงหลักสีอมเหลืองเล็กน้อย ดวงรองสีอมส้ม หามองไม่เห็นกลุ่มดาวลีปุส ลองใช้กล้องสองตาสำรวจก่อนเพื่อหาจุดเริ่มต้นสำหรับฮอบ หรือไม่ก็เริ่มต้นจากไรเจลแม้จะฮอบไกลหน่อยแต่มองเห็นชัดเจนดี

ทางซ้ายมือของกระต่ายป่า “ซิริอุส” หรือดาวโจร สว่างสดใส ดาวสว่างที่สุดในกลุ่มดาวคานิสเมเจอร์หรือสุนัขใหญ่และสว่างที่สุดบนฟ้า เป็นดาวคู่ที่ท้าทายที่สุดคู่หนึ่ง Sirius B หรือ “The Pup” ค่าความสว่าง 8.5 ปีนี้ห่างจาก Sirius A ประมาณ 11” ใกล้ถึงจุดที่ห่างกันที่สุดในอีกสองปีข้างหน้า

ความสว่างที่แตกต่างกัน 10,000 เท่าทำให้ The Pup ซ่อนอยู่ใต้แสงจ้าของ ซิริอุส เอ ผมพยายามหลายครั้งและไม่เคยสำเร็จสักที ใครมีนิวโตเนี่ยน 8 นิ้วขึ้นไปน่าลองครับ

145 คานิสเเจอริสดาวคู่ที่มีสีสันสดใสที่สุดดวงหนึ่งบนฟ้า
ภาพสเก็ทช์จากกล้องหักเหแสง 4" f6.4 @36x

“145 คานิสเมเจอริส” เขียนย่อว่า 145 CMa ดาวคู่ที่มีสีสดใสมากที่สุดคู่หนึ่งบนฟ้า แต่อาภัพนักเพราะคนมักมองข้ามไป อาจเพราะไม่สว่างเท่าไหร่ ดวงหลักสีแดงส้ม ดวงรองสีฟ้า สีใกล้เคียงกับดาวอัลเบอริโอ้หรือหัวหงส์มากจนได้ชื่อว่า “อัลเบอริโอ้แห่งฟ้าใต้”

ตำแหน่งหาไม่ยากห่างจากดาววีเซ่นหรือเดลต้าคานิสเมเจอริสที่มองเห็นด้วยตาเปล่าจากชานเมืองไปทางทิศตะวันออกเฉียงใต้สามองศาครึ่ง ระยะแยก 26 ฟิลิปดาผมแยกได้ตั้งแต่กำลังขยาย 21 เท่า หากดูด้วยกล้องสองตาจะมองเห็นเป็นสีส้มแดงชัดเจน

แผนที่จาก SkySafari [คลิกภาพเพื่อขยาย]

ขอให้สนุกและมีความสุขกับการอยู่บ้านครับ :)