ดาวที่เดินทางจากนอกทางช้างเผือก

 

 

     การศึกษาใหม่บอกว่าดาวฤกษ์ดวงหนึ่งที่พบอยู่ใกล้กับหลุมดำมวลมหาศาลในใจกลางทางช้างเผือก มีกำเนิดจากนอกทางช้างเผือก เป็นครั้งแรกที่ดาวที่มีกำเนิดจากนอกกาแลคซีได้พบในละแวกใกล้กับหลุมดำมวลมหาศาลแห่งนี้

     หลุมดำมวลมหาศาล(supermassive black hole) ซึ่งเรียกกันว่า คนยิงธนู เอ สตาร์(Sagittarius A*; Sgr A*) ในใจกลางทางช้างเผือกของเรามีฝูงดาวมากมายในละแวกใกล้ๆ(ซึ่งเรียกว่า S-stars) การเคลื่อนที่ที่เร็วช่วยให้นักดาราศาสตร์ตรวจสอบได้ว่าหลุมดำมีมวล 4.5 ล้านเท่าดวงอาทิตย์ แต่แรงโน้มถ่วงรุนแรงจากหลุมดำทำให้สภาพแวดล้อมรอบๆ ทารุณเกินกว่าที่ดาวจะก่อตัวขึ้นใกล้กับหลุมดำได้ ดาวที่สำรวจพบทั้งหมดจะต้องก่อตัวขึ้นในที่อื่นและอพยพเข้ามาใกล้หลุมดำ นี่สร้างคำถามว่า ดาวพวกนี้ก่อตัวขึ้นที่ไหน

     งานวิจัยโดยทีมนานาชาติที่นำโดย Shogo Nishiyama จากมหาวิทยาลัยการศึกษา มิยางิ เผยแพร่ใน Proceedings of the Japan Academy, Series B บ่งชี้ว่าดาวเหล่านี้บางส่วนอาจจะมาจากที่ไกลกว่าที่เคยคิดไว้ จากนอกทางช้างเผือกเลย ตลอด 8 ปีที่ทีมใช้กล้องโทรทรรศน์ซูบารุเพื่อสำรวจดาว S0-6 ซึ่งขณะนี้อยู่ในระยะเพียง 0.04 ปีแสงจาก Sgr A*

     พวกเขาพบว่า S0-6 มีอายุราว 1 หมื่นล้านปี และมีองค์ประกอบเคมีที่คล้ายกับดาวที่พบในกาแลคซีขนาดเล็กนอกทางช้างเผือก เช่น เมฆมาเจลลันเล็ก(Small Magellanic Cloud) และแคระคนยิงธนู(Sagittarius dwarf) ทฤษฎีที่เป็นไปได้มากที่สุดที่จะอธิบายองค์ประกอบเคมีของ S0-6 ก็คือ มันถือกำเนิดขึ้นในกาแลคซีขนาดเล็กแห่งหนึ่งซึ่งสาบสูญไปหลังจากที่ทางช้างเผือกกลืนมันไป เช่นเดียวกับกาแลคซีอื่นๆ ตลอดความเป็นมา 13.6 พันล้านปีของทางช้างเผือก

     นี่เป็นหลักฐานจากการสำรวจชิ้นแรกที่บอกว่า ดาวที่อยู่ใกล้ Sgr A* บางส่วนก่อตัวขึ้นนอกทางช้างเผือก ตลอดชีวิต 1 หมื่นล้านปีของมัน S0-6 จะต้องเดินทางกว่า 5 หมื่นปีแสงจากนอกทางช้างเผือกมาถึงละแวกใกล้กับ Sgr A* แทบจะแน่นอนเลยว่า S0-6 เดินทางไกลกว่าระยะทาง 5 หมื่นปีแสงอย่างแน่นอน โดยค่อยๆ หมุนวนลงรอบหลุมดำในใจกลางกาแลคซี แทนที่จะมุ่งหน้าดิ่งเข้ามา

     แต่ก็ยังคงมีคำถามอีกหลายข้อว่า แล้วจริงๆ แล้ว S0-6 มีกำเนิดจากนอกทางช้างเผือกจริงหรือ? หรือมันมีดาวคู่หูใด หรือมันเดินทางเพียงลำพัง ด้วยการสืบสวนเพิ่มเติม เราหวังว่าจะได้เผยปริศนาดาวใกล้หลุมดำมวลมหาศาล Nishiyama ระบุไว้ในแถลงการณ์

 

แหล่งข่าว phys.org : a 10-billion-year, 50,000-light-year journey to a black hole    
               space.com : an “extragalactic” intruder may lurk among stars orbiting the Milky Way’s black hole
                iflscience.com : after 10 billion years, a star from outside the Milky Way reached its heart
                sciencealert.com : mysterious star at heart of Milky Way appears to be from alien galaxy