Messier104 : Sombrero Galaxy

ภาพสเก็ทช์ซอมเบรโล่กาแลกซี่ จากกล้องสะท้อนแสง 8" ที่กำลังขยาย 110 เท่า

อาทิตย์สองอาทิตย์นี้หากฟ้าเปิด เอ็ม104 หรือดาราจักรซอมเบรโร่จะอยู่ในตำแหน่งสูงสุดราวสามทุ่มทางฟ้าใต้พอดี ดาราจักรตัวนี้อยู่ตรงเขตติดต่อระหว่างกลุ่มดาวเวอร์โก้กับคอร์วัส และไม่ไกลจากดาวสไปก้านัก

แนะนำว่าควรใช้กล้องดูดาวขนาด 8 นิ้วขึ้นไปจะดูง่ายและสวยกว่า เราเริ่มฮอบจากดาวเดลต้า คอร์วี (δ Crv)ไปทางตะวันออกเฉียงเหนือประมาณ 5องศาครึ่ง ฮอบไม่ยากนักเพราะมีดาวเรียงช่วยนำทางถึงสองจุด มองเห็นชัดเจนในกล้องเล็ง กลุ่มดาวคอร์วัสที่ดาวสี่ดวงเรียงตัวเป็นรูปสี่เหลี่ยมสว่างพอสมควรทีเดียว มองเห็นได้ชัดเจนจากบางพลี

เอ็ม104 ค้นพบโดยปิแอร์ เมอร์แชนท์ผู้ที่เป็นทั้งเพื่อนและผู้ช่วยของแมสซายเออร์ในปี 1767 แต่ไม่ได้ถูกรวมไว้ในรายชื่อแมสซายเออร์ออบเจคที่ตีพิมพ์เมื่อปี 1771 เพิ่งจะได้รับการเพิ่มเข้าไปอย่างเป็นทางการเมื่อปี 1926 โดย Camille Flammarion ผู้พบบันทึกส่วนตัวของ Messier ที่กล่าวถึง Object นี้ว่า "Very faint nebula"

ซอมเบรโล่กาแลกซี่จากกล้องหักเหแสง 4" ที่ 38 เท่าที่บางพลี เล็กและจางมาก แต่มุมมองกว้างกว่ามาก
หากเพิ่มกำลังขยายอีกจะมองไม่เห็น สังเกตุดาวสามดวงเรียงเป็นเส้นตรงจะชี้ไปที่ M104 พอดี

ผมดูครั้งแรกเมื่อปลายปี2009 ที่บางพลีด้วยกล้องดูดาวหักเหแสง 4” ที่กำลังขยาย 40 เท่าต้องใช้มองเห็นเป็นขีดจางและเล็กมาก ต้องใช้วิธีมองเหลือบขอบทางเหนือโค้งเล็กน้อยส่วนทางใต้เรียบตัดเป็นเส้นตรงและมีจุดสว่างกลางขอบที่ตัดเรียบพอดี และมีดาวสว่างสามดวงเรียงเป็นเส้นตรงช่วยชี้ตำแหน่งของ เอ็ม104

ครั้งที่สองผมดูด้วยกล้องสะท้อนแสงขนาด 8 นิ้วที่หอดูดาว TJ อำเภอบ้านหมี่เมื่อต้นเดือนมีนาคมปี 2019 ฟ้าเปิดแต่ก็มีฝุ่นควันรอบด้าน บริเวณกลุ่มดาวคอร์วัสฟ้ายังดูดีหน่อย เอ็ม104 ที่กำลังขยาย 110 เท่าสว่างกว่าคิดมาก

แรกเริ่มผมมองเห็นเป็นแสงฟุ้งรูปทรงรีปลายแหลม เมื่อดูไปสักพักเริ่มมองเห็นรายละเอียดมากขึ้น มีจุดสว่างตรงกลาง โดมแสงฝั่งเหนือสว่างและใหญ่กว่าฝั่งใต้ ปลายสองข้างโค้งเล็กน้อยมาทางเหนือ โดมแสงฝั่งทางทิศใต้จางกว่า

คืนนั้นผมมองไม่เห็นแถบมืดที่แบ่งกาแลกซี่ออกเป็นซีกเหนือและใต้ แถบมืดอันนี้นี่เองทำให้เอ็ม104 ได้ชื่อว่า “ซอมเบรโล่” หรือ “Sombrero” ซึ่งชื่อเรียกหมวกปีกของชาวเม็กซิกัน

คลิกภาพเพื่อขยาย

ข้อมูลทั่วไป
Catalog number: Messier104, NGC4594
Type: Spiral Galaxy
Constellation: Vergo
Visual Magnitude: +8.17
Apparent Size: 8.5x4.9’
Distance: 28 Mly

Coordinates
R.A. 12h 40m 58.48s
Dec. -11° 43’ 35.4”